Çocuk Ortodontisi

Ortodonti, çenelerin ve dişlerin birbirleriyle uyumlarını kontrol eden, herhangi bir bozukluk varsa bunu teşhis edip tedavi eden diş hekimliği branşının bir uzmanlık alanıdır. Çocuk ortodontisi de çocuklara yönelik ortodontik problemlerle ve çözümleriyle ilgilenir.

Çocuklarının ömür boyu sağlıklı ve güzel bir gülüşe sahip olmasını isteyen ebeveynler, çocuğun süt dişlerinin çıktığı andan itibaren her 6 ayda bir diş hekimine kontrole gitmelidir. Süt dişlerinin takip edilmesi ve herhangi bir problem oluştuğunda problemin giderilmesi kalıcı dişlerin sağlığını da direk olarak etkiler. Bu yüzden ‘nasıl olsa bu dişler düşecek yerine yenileri gelecek’ mantığı doğru değildir. Ortodontik problemlerin önemli bir kısmı, oluşan çürüklerin çenede yarattığı yer kaybından ya da erken süt dişi çekimlerinden kaynaklanmaktadır. Çürüklerin tedavi edilmesi ve illa çekim gerektiren durumlarda dişlerin kaymasını önlemek amacıyla yer tutucuların yapılması çok önemlidir.

Ortodontik açıdan ilk muayene, süt dişlerin düşüp kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı yani yaklaşık 7 yaş civarında yapılmalıdır. Çocuk ortodontisi bu aşamada devreye girerek ileri yaşlarda oluşabilecek ortodontik bozuklukların önüne geçilebilir. Parmak emme, ağızdan nefes alma, uzun süreli emzik kullanımı gibi kötü alışkanlıklar dışında, kapanış problemlerinin küçük yaşlarda ortadan kaldırılması, çenelerin büyüme gelişiminin sağlıklı bir seyir izlemesinde oldukça önemlidir. Bu dönemde uygulanan basit apareyler sonraki yıllarda büyük problemlerin oluşmasını engeller.

Çocuklar İçin Ortodontik Muayene Gerektiren Durumlar

6-7 yaşından itibaren her çocuk 6 ayda bir ortodonti uzmanına görünmelidir. Çoğunlukla bu düzene uyulmadığından aşağıda sizler için erken müdahale gerektiren durumları sıraladık.

• Çenelerden birinin ya da her ikisinin birden ileri ya da geri konumlandığı durumlar
• Yanak ısırma ve dudak ısırma alışkanlığı
• Parmak emme ve tırnak yeme gibi kötü alışkanlıklar
• Üst ön dişlerin çok önde olup travmaya maruz kalma ihtimallerinin arttığı durumlar
• Ağızdan solumak
• Dişlerin çok aralıklı ya da sıkışık olması
• Erken veya geç süt dişi kaybı
• Üst çene darlığı
• Yüz görünümünde asimetri
• Dişlerin çıkmaması, çene kemiği içerisinde gömülü kaldığı durumlar (sağ-sol taraf dişleri genelde eş zamanlı çıkar)
• Dişlerin ters kapatıldığı durumlar (alt dişlerin üst dişlerin önünde olması)
• Yutkunma bozuklukları, yutkunma sırasında dilin dişler arasından çıkması
• Ön dişlerin kapanışında açıklık olması, üst dişlerin alt dişleri yeterince örtmediği durumlar

Çocuk Ortodontisinde Kullanılan Tedavi Yöntemleri

Çocuklarda ortodontik tedaviler sahip olunan probleme göre en erken 7-8 yaş civarında başlar. Bu yaş döneminde yaklaşık 12-13 yaşına kadar süt dişlerin bir kısmı ağızda bulunur. Süt dişleri ve kalıcı dişlerin aynı anda bulunduğu bu döneme karışık dişlenme dönemi denir. Ortopedik (iskeletsel) problemlerin giderilmesi yani çenelerin birbiriyle uyumunu sağlamak için yapılan uygulamalar genelde bu dönemde gerçekleştirilir. Tüm kalıcı dişler ağız içinde görüldüğünde genellikle sabit tel tedavisi aşamasına geçilir. Tel tedavisi aşamasında da dişlerin kemik içindeki konumları düzeltilir.

Tedavi yöntemleri çocukların diş yapılarına ve mevcut sorunlarına göre değişiklik gösterebilir. Çocuklarda uygulanan tedavi yöntemlerinden kısaca bahsedelim.

• Hareketli apareyler (Damaklıklar): Hareketli apareyler rahatlıkla takılıp çıkarılabilen alışması kolay apareylerdir. Sıklıkla erken yaşlarda, çene darlıklarının tedavisinde damaklığın ortasına konan vida ile kullanılırlar. Üst dişlerin alt dişleri fazla örttüğü durumlarda alt çene gelişiminin sağlıklı bir şekilde seyir etmesinin önünü açarlar. Dişlerin alışkanlık olarak ters kapatıldığı durumlarda, daha sonra şiddeti artacak iskeletsel bozukluğun oluşumunu engellerler. Bazen çoklu süt dişi kaybı durumlarında dişli olarak hazırlanılabilirler. Kötü alışkanlığından kurtulmaya hevesli hastalarda alışkanlık kırıcı olarak kullanılırlar.
• Fonksiyonel apareyler: Hareketli apareylerin her iki çeneye de aynı anda ve birbiriyle ilişkili olacak şekilde hazırlanmasıyla elde edilirler. Çok farklı çeşitleri olmakla birlikte çoğunlukla alt çenenin geride olduğu büyüme gelişim dönemindeki hastalarda kullanılırlar.
• Myofonksiyonel apareyler (Trainer): Ağız ve çene bölgesinde oluşan anormal kas fonksiyonlarının düzeltilmesi için kullanılırlar. Çene ve yüz gelişimi, çiğneme, solunum, konuşma gibi fonksiyonların oluşumunu sağlayan kas aktivitelerinden etkilenir. Kas fonksiyonlarında görülen anormalliklerin erken yaşlarda düzeltilmesi önemlidir.
• Ağız dışı apareyler (Headgear, Facemask): İskeletsel problemlerin giderilmesi için bazen ağız dışı bölgelerden kuvvet desteği almamız gerekir. Destek alınan bölgeler; kafa, ense ve alındır. Ağız dışı apareyler dışarıdan görüldüğü için bu durum genelde hastalarımızı mutsuz eder. Bu yüzden başka bir alternatifi olduğunda hastalar tarafından pek tercih edilmezler. Ancak şiddetli vakalarda, etki güçleri sayesinde mucizevi sonuçlar doğurduklarından kullanımları oldukça önemlidir.
• Sabit ortodontik tedaviler: Diş telleri ve braketlerden oluşan ve tel tedavisi dendiğinde ilk akla gelen tedavi şeklidir. Braketler dişin üzerine yapıştırıcılar vasıtasıyla sabitlenir ve tedavi bitimine kadar kalırlar. Asıl işi yapan ark telleri, kontrol randevularında sıklıkla yenilenir. Ark telinin şeklini almaya çalışan dişler, istenen konumlarına fizyolojik kuvvetler yardımıyla yavaş yavaş getirilir.

Çocuk Ortodontisinin Avantajları

Çocukların diş ve çene yapılarının ideal konuma getirilmesi için erken yaş uygulamaları çok önemlidir. Bu sayede problemlerin şiddeti artmadan çözüme kavuşturulması sağlanır.

Çocuk ortodontisinin avantajları:

• Erken tedavi sayesinde ileri yaşlarda görülebilen ortodontik ve ortopedik problemlerin önüne geçilir.
• Başparmak emme, yanlış yutkunma gibi kötü alışkanlıklar engellenir.
• Dar üst çenenin genişletilmesi burun solunumunu kolaylaştırır. Üst solunum yolu rahatsızlıklarının oluşma ihtimalini azaltır.
• Çene gelişimi ve dişlerin dizilimi sağlıklı bir şekilde gerçekleşir.
• Çocukların fiziksel görünümlerini iyileştirir ve özgüvenlerini arttırır.
• Dişlerin önde olmasına bağlı travma riskini azaltıp dişlerin kırılmalarını önler.

Çocuk Ortodontisi Fiyatları

Çocuklarda uygulanan iskeletsel problemlere yönelik erken dönem tedavi ücretleri, sabit tel tedavilerine oranla genelde daha ekonomiktir. Tedavi sürelerinin daha kısa olması ve daha az sayıda malzeme kullanımı gerektirmesi bunda etkilidir.

Her hastanın problemi ve tedavi yöntemi farklı olabileceğinden net konuşmak mümkün değildir. Bazen birden fazla sayıda aparey kullanım gereksinimi doğabilir. Bu durumda ücret artacaktır. En sağlıklı bilgiyi ancak muayene sonrası doktorunuz tarafından öğrenebilirsiniz.